“Sürdürülebilir Sağlık Sistemlerinde Stratejik Rol ve Dijital Dönüşüm”
14 Mayıs Dünya Eczacılık Günü kapsamında, UKÜ Haber Ajansına konuşan Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi (UKÜ), Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Aslan, eczacılık mesleğinin toplumsal rolü, sürdürülebilir sağlık sistemlerindeki yeri ve dijital dönüşümle birlikte geçirdiği değişim üzerine kapsamlı bir değerlendirme gerçekleştirdi. Halk sağlığının temel taşlarından biri olarak tanımlanan eczacılığın, sadece ilaç teminiyle sınırlı kalmadığı; tedaviye uyum, doğru ilaç kullanımı ve önleyici sağlık hizmetlerinde de aktif görev üstlendiği vurgulayan Aslan, eczacıların, bilimsel bilgiyle toplumu buluşturan en ulaşılabilir sağlık profesyonelleri olduğu ifade etti. Pandemi süreci gibi kriz zamanlarında üstlendikleri kritik rolün de altını çizdi.
Sürdürülebilir sağlık sistemlerinin inşasında eczacıların ekonomik ve fonksiyonel katkısına dikkat çeken Aslan, dünya genelinde hasta merkezli yaklaşımların öne çıktığı belirtti. Aslan, KKTC'de genç eczacı adaylarının donanımı ve vizyonu sayesinde mesleğin güçlü bir konuma taşındığına değindi, UKÜ Eczacılık Fakültesi’nin eğitim anlayışının çok yönlülüğünün eczacı adayları için önemini vurguladı.
1. Eczacılık mesleğinin toplum sağlığı açısından rolünü nasıl tanımlarsınız?
Eczacılık, halk sağlığının temel taşlarından biridir. Sadece ilaç temini değil, aynı zamanda doğru ilaç kullanımı, tedaviye uyum ve önleyici sağlık hizmetlerinde eczacılar aktif bir rol üstlenmektedir. Eczacılar, bilimsel bilgiyle halkı buluşturan en ulaşılabilir sağlık profesyonelleridir.
2. Eczacılık mesleği sürdürülebilir sağlık sistemlerinin inşasında nasıl bir rol oynuyor?
Sürdürülebilir sağlık sistemleri, yalnızca tedavi odaklı değil, önleyici ve bilinçli sağlık davranışlarını teşvik eden yapılarla mümkündür. Eczacılar, ilacın doğru ve akılcı kullanımını sağlayarak gereksiz harcamaların önüne geçer; hasta eğitimiyle sağlık okuryazarlığını artırır ve sağlık sistemine ciddi bir ekonomik ve fonksiyonel katkı sunar.
3. Eczacılık mesleği dünya genelinde nasıl bir konumda? KKTC bu tabloda nerede duruyor?
Dünya genelinde eczacılık giderek daha entegre bir sağlık mesleği hâline gelirken, hasta merkezli yaklaşımlar ön plana çıkmaktadır. KKTC’de ise bu dönüşümün sinyalleri güçlü biçimde hissedilmekte, üniversitelerimiz bu alanda ciddi akademik katkılar sunmaktadır. Özellikle genç eczacı adaylarımızın donanımı ve vizyonu, ülkemizi bu tabloda önemli bir konuma taşıyor.
4. Pandemi süreci gibi kriz zamanlarında eczacıların toplumdaki rolü nedir?
Pandemi süreci, eczacıların sadece ilaç sağlayıcısı değil, aynı zamanda psikolojik destek sunan, halk sağlığı rehberliği yapan bireyler olduğunu açıkça göstermiştir. Toplumun ilk başvurduğu sağlık profesyonellerinden biri olmaları, bu tür krizlerde eczacıların vazgeçilmezliğini ortaya koymuştur.
5. İlaç danışmanlığı konusunda halkın farkındalığı sizce yeterli mi? Bu alanda nasıl bir gelişim sağlanabilir?
Ne yazık ki ilaç danışmanlığına dair farkındalık hâlâ istenilen seviyede değil. Ancak bu durum, sistematik eğitim ve kamu farkındalık kampanyalarıyla geliştirilebilir. Eczacının danışmanlık rolünü güçlendiren yasal düzenlemeler ve teşvikler de bu gelişimi hızlandıracaktır.
6. Eczacılık mesleği son yıllarda nasıl bir değişim geçirdi? Dijitalleşme ya da sağlık sistemindeki dönüşümler eczacıları nasıl etkiliyor?
Eczacılık, dijital sağlık uygulamaları, yapay zekâ destekli ilaç yönetimi ve uzaktan danışmanlık gibi birçok yenilikle karşı karşıya. Bu dönüşüm, mesleği daha dinamik, daha veri temelli ve daha hasta odaklı hâle getiriyor. Eczacılar artık sadece ilaç veren değil, dijital sistemlerle entegre çalışan sağlık yöneticileri hâline geliyor.
7. Bugünün eczacılık öğrencileri mesleğe adım attıklarında ne gibi yeniliklerle karşılaşacaklar?
Mezun olduklarında, öğrencilerimizi dijital ilaç takibi, bireyselleştirilmiş tedavi yaklaşımları, yapay zekâ destekli sistemler ve tele-sağlık hizmetleri bekliyor olacak. Aynı zamanda multidisipliner ekiplerde yer alacak, hastane dışı klinik roller üstlenecekler.
8. Adaptasyon için bugünden hazırlanmaları gereken şeyler nelerdir?
Bugünden itibaren teknolojik okuryazarlıklarını artırmalı, dijital sağlık sistemlerine aşinalık kazanmalı ve iletişim becerilerini geliştirmelidirler. Ayrıca etik ilkeleri özümsemeleri ve sürekli mesleki gelişime açık olmaları büyük önem taşır.
9. Bilimsel araştırmalar ve eczacılık pratiği arasındaki bağ sizce ne kadar güçlü?
Bu bağ gün geçtikçe güçleniyor. Klinik araştırmalar, farmakovijilans çalışmaları ve farmasötik inovasyonlar eczacıların günlük pratiğini doğrudan etkiliyor. Bizler de akademik kurumlar olarak bu köprüyü daha sağlam hâle getirmekle sorumluyuz.
10. UKÜ Eczacılık Fakültesi olarak öğrencilerinizi mesleğe nasıl hazırlıyorsunuz?
UKÜ Eczacılık Fakültesi olarak öğrencilerimizi sadece teorik bilgiyle değil, uygulamalı eğitimler, staj programları, araştırma projeleri ve uluslararası iş birlikleriyle donatıyoruz. Klinik ve topluma dayalı eczacılık eğitimini harmanlayarak, mezunlarımızı çok yönlü bir mesleki hayata hazırlıyoruz.
11. Genç eczacı adaylarına bu özel günde vermek istediğiniz bir mesaj var mı?
Sevgili genç meslektaşlarım, sizler yalnızca ilaçları değil, insan hayatını emanet alıyorsunuz. Bilginize, vicdanınıza ve etik duruşunuza güvenin. Geleceğin eczacılığı sizlerin omuzlarında şekillenecek. Yolunuz açık, ilminiz bol olsun. 14 Mayıs Dünya Eczacılık Günü’nüz kutlu olsun.